Bedr Şakir es-Seyyab'ın "Yağmurun Şarkısı" Adlı Şiirinin İlk Kısmı ve Türkçe Çevirisi [1/3]
Sırada Modern Arap Edebiyatı'nın öncü sîmalarından Iraklı şair Bedr Şâkir es-Seyyâb'ın (بدر شاكر السيّاب) aynı isimdeki divanında yayımlanmış, harikulade teşbihlerle bezeli bir şiiri var. Şair küçük yaşta annesini kaybedince, kendisini koca bir yalnızlık içinde bulmuştur. Bu şiir de, onun derin hüznünden kalemine yansımıştır.
Üç kısım halinde paylaşacağımız şiirin ilk kısmını, yazımızda bulabilirsiniz. Haydi gelin, hep beraber dinleyelim yağmurun şarkısını.
Ayrıca şiir, ünlü şarkıcı Muhammed Abduh tarafından da seslendirilmiştir.
Önce Şiir
أُنْشُودَةُ الْمَطَرِ
Yağmurun Şarkısı
عَيْنَاكِ غَابَتَا نَخِيلٍ سَاعَةَ السَّحَرِ
أَوْ شُرْفَتَانِ رَاحَ يَنْأَى عَنْهُمَا الْقَمَرُ
عَيْنَاكِ حِينَ تَبْسِمَانِ تُورِقُ الكُرُوم
وَتَرْقُصُ الْأَضْوَاءُ... كَالْأَقْمَارِ فِي نَهَرٍ
يَرُجُّهُ المِجْذَافُ وَهْناً سَاعَةَ السَّحَرِ
Gözlerin, seher vaktindeki iki hurmalık
Ya da ayın artık uzaklaşmaya başladığı iki balkon
Ne vakit gülse gözlerin, yeşerir asmalar
ve (gözlerinin) parıltısı âdeta dans eder,
seher vakti bir küreğin narince salladığı nehirdeki ay ışığı gibi…
...كَأَنَّمَا تَنْبُضُ فِي غَوْرَيْهِمَا النُّجُومُ
وتَغْرِقَانِ فِي ضَبَابٍ مِنْ أَسىً شَفِيفٍ
ِكَالْبَحْرِ سَرَّحَ الْيَدَيْن فَوْقَهُ الْمَسَاءُ
،دِفْءُ الشِتَاءُ فِيهِ وَارْتِعَاشَةُ الْخَرِيف
وَالْمَوْتُ، وَالْمِيلاَدُ، وَالظَّلَامُ، وَالضِّيَاءُ؛
Sanki yıldızlar çekiliyor gözlerinin derinliklerinden
ve gark oluyor gözlerin saydam bir keder buğusuna
Akşamın ellerini üzerine yaydığı nehir misâli
ki ondadır kışın sıcaklığı, sonbaharın titreyişi,
Ondadır ölüm, doğum, karanlık ve de aydınlık.
فَتَسْتَفِيقُ مِلْءَ رُوحِي، رَعْشَةُ البُكَاء
وَنَشْوَةٌ وَحْشِيَّةٌ تُعَانِقُ السَّمَاء
!كَنَشْوَةِ الطِّفْلِ إِذَا خَافَ مِنَ الْقَمَرْ
كَأَنَّ أَقْوَاسَ السَّحَاب تَشْرَبُ الْغُيُومَ
...وَقَطْرَةً فَقَطْرَةً تَذُوبُ فِي الْمَطَرِ
Ağlamanın sarsıntısı, ruhum dolusu uyanır
ve hoyrat bir taşkınlık kucaklar semayı
bir çocuğun aydan korktuğu anki taşkınlığı gibi
Sanki yudumlar gökkuşağı yağmur damlalarını
ve kaybolur yağmurda her bir damlayla…
،وَكَرْكَرَ الْأَطْفَالُ فِي عَرَائِشِ الكُرُومِ
وَدَغْدَغَتْ صَمْتَ العَصَافِيرِ عَلى الشَّجَرِ
...أُنْشُودَةُ الْمَطَرِ
...مَطَر
...مَطَر
...مَطَر
...
Gülüştü çocuklar üzüm bağlarında
Ve gıdıkladı ağaçtaki serçelerin suskunluğunu;
yağmurun şarkısı...
yağmur...
yağmur...
yağmur...
...
Şiir Notları
1) Bedr Şâkir es-Seyyâb Kimdir?
1926’da Güney Irak’ın küçük bir köyü olan Ceykûr’da dünyaya gelmiştir. 20. yüzyılın en önemli modernist Arap şairleri arasındadır. Daha çocukken annesini kaybetmesiyle başlayan sıkıntılı ve yalnız günleri, hayatının sonuna kadar devam etmiştir. Şiir onun için; en sıcak yuva, en sadık dost olmuştur. Seyyâb’ın şiirlerinde; duyduğu özleme, yalnızlığına ve çocukluk anılarına çokça rastlıyoruz.
Kişisel hayatı bu minvalde devam ederken, Irak’ta çeşitli problemler patlak vermiştir ve şair vatanından da ayrı düşmüştür. Ele aldığımız “Yağmurun Şarkısı” şiirinde, damla damla biriktirdiği tüm bu özlemlerinin şairin ruh dünyasında açtığı derin yaralara şahit oluyoruz. Kaynaklarda, şiiri bizzat annesine ithafen yazdığı aktarılmıştır. Bu şiir; 1962 yılında "أُنْشُودَةُ الْمَطَر" adıyla yayımlanan divanında, aynı isimle müstakil bir şiir olarak yer almıştır. [1]
2) Şair Bize Ne Anlatıyor?
Gözlerin seher vaktindeki iki hurmalık/ Ya da ayın artık uzaklaşmaya başladığı iki balkon
Hurmalıklar çok sayıda hurma ağacını barındırır. Seher vaktinin ilk ışıklarıyla yavaşça aydınlanmaya başlayan hurmalıktaki ağaçların çokluğu, göz doldurur. Şair burada; hüznünün ve kederinin şiddetine gönderme yapıyor olabilir. Ay uzaklaşmaya başladıkça, balkon koyu bir karanlığa gömülür.
Ağlamanın sarsıntısı, ruhum dolusu uyanır/ ve hoyrat bir taşkınlık kucaklar semayı/ bir çocuğun aydan korktuğu anki taşkınlığı gibi
Şiddetli bir ağlamaya tutulur. Öyle ki; bu taşkın halleri ve bağırışları semayı inletir. Annesini kaybetmiş bir çocuk gibi (burada şair annesiz geçen günlerini tasvir eder) geceden korkar, gece olmasın istemez ve ayı gördüğünde irkilir. Çünkü gece olduğu vakit, yalnızlığı çepeçevre kuşatır onu. Sabah uyandığında yine annesini göremeyeceği korkusuyla irikilir, bağırır, çağırır, yakar, yıkar…
ki ondadır kışın sıcaklığı, sonbaharın titreyişi/ Ondadır ölüm, doğum, karanlık ve de aydınlık.
Şiirde dikkat çeken en önemli hususlardan biri de, şairin kullandığı zıtlıklardır: ölüm, doğum, karanlık, aydınlık… Ve bizâtihî yağmur. Şairin hüznü o denli büyüktür ki âdeta damla damla birikir, büyür ve yağmuru oluşturur. Fakat yağmur rahmettir. Geleceğe dair, içten içe yeşerttiği bir umut vardır hep.
Sanki yudumlar gökkuşağı yağmur damlalarını/ ve kaybolur yağmurda her bir damlayla…/ Gülüştü çocuklar üzüm bağlarında/ ve gıdıkladı ağaçtaki serçelerin suskunluğunu,/ yağmurun şarkısı...
Buraya kadar yağmur, şairin hüznünün sembolü olmuştur. Fakat buradan sonra şair âdeta der ki: “Evet yağmur hüznü, kederi hatırlatıyor, ama o aynı zamanda rahmettir kainata.” Yağmurun düşmesiyle çocuklar kahkalar atar, serçeler suskunluğunu bozar ve neşelenir, tüm nebâtat ve hayvanlar sevinir. Çünkü hayattır su, hayattır yağmur. Yeniden yeşertir umutları.
Çeviri Notları
- Şiirde adı geçen nehir Buveyb Nehri olup; şairin doğduğu ve çocukluğunu geçirdiği Irak topraklarındadır. Seyyâb, şiirlerinde zaman zaman bu nehrin ismine de yer vermiştir. Şair, çocukluğuna dair en güzel anılarını bu nehrin kenarında geçirmiş ve o günleri hep özlemle yâd etmiştir. [2]
- Gökkuşağı için her ne kadar en yaygın kullanım "قوس قزح" olsa da, farklı tabirler de kullanılmıştır. Ebû Mansûr es-Seâlibî, eserinde gökkuşağının farklı kullanımlarına yer vermiş ve Seyfü’d-devle el-Hamdânî'nin ilk defa gökkuşağını "قَوْسُ السَّحَاب" tabiriyle adlandıran kişi olduğunu ifade etmiştir. [3]
Yeni Kelimeleri Yoklayalım
Kaynaklar
[1] .المطبعي، ح. (٢٠٠٠). بدر شاكر السياب. موسوعة بيت الحكمة لاعلم العرب في القرنين التاسع عشر و العشرين
[2] Er, R. (2006). Bedr Şâkir es-Seyyâb ve Yağmurun Türküsü. LITTERA, 18, s. 95-107.
[3] .الثعالبي، أبو منصور. كتاب ثمار القلوب في المضاف والمنسوب. ص٢٥
Ayrıca Suudi Arabistan Eğitim Bakanlığı'na bağlı عيم دروس adlı YouTube kanalından şiirin okul müfredatında işlenişini izleyebilirsiniz.
