ARAP EDEBİYATI TARİHÇİSİ ŞEVKÎ DAYF 112 YAŞINDA
Bu yıl Arap dünyası, Mısır’ın ünlü Arap edebiyatı tarihçisi Şevkî Dayf (شوقي ضيف)’ın 112. doğum yıldönümünü kutladı. 13 Ocak 1910 doğumlu olan tarihçi, Arap Dili Akademisi (مجمع اللغة العربية) başkanlığı görevini yürütmüş ve Mısır Bilim Enstitüsü’nün (المجمع العلمي المصري) üyeleri arasında yer almıştı. Şevkî Dayf 10 Mart 2005’te 95 yaşında Kahire’de yaşamını yitirdi.
Dayf’ın on ciltlik Arap Edebiyatı Tarihi (تاريخ الأدب العربي) serisi alanının en muteber kaynaklarından biri olarak kabul edilir. Arap edebiyatını yalnızca edebi gelişimi üzerinden değil, daha genel çerçevede sanat, siyaset ve medeniyet kavramları etrafında inceler. Bu yönüyle eser kimilerince Arapların tarihi olarak görülür. el-ʿAsru’l-Câhilî (العصر الجاهلي) ile başlayan serinin diğer ciltleri şu şekildedir: el-ʿAsrul-İslâmî (العصر الإسلامي), el-ʿAsru’l-ʿAbbâsiyyu’l-evvel (العصر العباسي الأول), el-ʿAsru’l-ʿAbbâsiyyu’s-sânî (العصر العباسي الثاني), ʿAsru’d-duvel ve’l-İmârât: el-Cezîratu’l-Arabiyye el-ʿIrâk, Îrân (عصر الدول والإمارات: الجزيرة العربية، العراق، إيران), Asru’d-duvel ve’l-İmârât: eş-Şâm (عصر الدول والإمارات: الشام), ʿAsru’d-duvel ve’l-İmârât: Mısır (عصر الدول والإمارات: مصر), ʿAsru’d-duvel ve’l-İmârât: el-Endelus (عصر الدول والإمارات: الأندلس), ʿAsru’d-duvel ve’l-İmârât: Libyâ, Tûnıs, Sıkılliyye (عصر الدول والإمارات: ليبيا، تونس، صقلية), ʿAsru’d-duvel ve’l-İmârât: el-Cezâʾir, el-Magribu’l-aksâ, Mûrîtânyâ, es-Sûdân (عصر الدول والإمارات: الجزائر، المغرب الأقصى، موريتانيا، السودان).
Dil çalışmalarıyla da bilinen Şevkî Dayf’ın Arap gramerine yönelik yenilikçi fikirleri döneminde oldukça tartışma yaratmış ve alanda hareketliliğe neden olmuştur. Nitekim İbn Madâ el-Kurtubî’nin (ابن مضاء القرطبي) düşüncelerini benimseyen Dayf, dilde yenilik ve sadeleşme üzerine birçok eser kaleme almıştır.
Dayf aynı zamanda ünlü yazar ve eleştirmen Tâhâ Hüseyn’in (طه حسين) de öğrencisiydi. Hüseyn, Dayf’ın el-Fen ve Mezâhibuhu fi’ş-şiʿri’l-ʿArabî (الفن ومذاهبه في الشعر العربي) ile el-Fen ve Mezahibuhu fi’n-nesri’l-ʿArabî (الفن ومذاهبه في النثر العربي) başlıklı iki kitabının danışmanlığını üstlenmiştir.
Şevkî Dayf ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için el-Cezire’nin ünlü tarihçinin vefatının ardından yayımladığı yazıya buradan ulaşabilirsiniz.