AKKAD-MAHFUZ TARTIŞMASI ÜZERİNDEN HİKAYE VE ŞİİR
el-Cezîre sitesinde ‘Alâ’ ‘Abdi’r-Râzik’in (علاء عبد الرازق) modern Arap edebiyatının iki önemli ismi Abbâs Mahmûd el-Akkâd (عباس محمود العقاد) ile Necîb Mahfûz (نجيب محفوظ) arasında 1940’lı yıllarda yaşanan edebi tartışmayı ele aldığı 12 Mart 2022 tarihli bir makalesi yayımlandı.
Yazar, “Hikaye mi Şiir mi? Geçen Yüzyılın Kırklı Yıllarında Mahfûz ve el-Akkâd Arasındaki Edebi Savaş (القصة أم الشعر؟ معركة أدبية بين محفوظ والعقاد بأربعينيات القرن الماضي )” başlıklı makalenin girişinde Akkâd’ın Fî Beytî (في بيتي) isimli kitabında ele aldığı kütüphanesindeki hikaye kitaplarının azlığı meselesine değiniyor. Buna göre Akkâd, şiirin romandan büyük bir farkla önde olduğunu vurgular ve büyük tartışmalara kapı aralar. Sanat ve edebiyatta malzeme azken verimin daha fazla olduğunu ancak malzeme arttıkça verimin azaldığını iddia eder. Hikayenin uzun bir hazırlık ve olgunlaşma aşamasından sonra verime ulaştığını söyler. Ayrıca hikayenin kültürün sığ sınıfları arasında yaygınken şiir severlerin ender kişiler olduğunu ve seçkinler arasında yüksek şiirsel zevk edinmenin zor olduğunu düşündüğünü ifade eder.
Akkâd’a karşıt görüşteki yazarların ve eleştirmenlerin yaptığı yorumlara yer verilen makalede, onun roman sanatına karşı tutumunu doğru bulmayanların yanı sıra Akkâd'a karşı getirilen bu edebi türü henüz tam olarak anlamadığından yetkin biçimde değerlendiremediği yönünde eleştirilere de değiniliyor. Ayrıca makalede Akkâd’ın kaleme aldığı Sâra (سارة) isimli romanın, modern dönemin ilk roman örnekleri arasındaki yeri ve niteliğine de değiniliyor.
Dönemin önemli yazarlarından Necîb Mahfûz’un, Akkâd’ın söz konusu görüşlerine cevabı ise makalede önemli yer tutuyor. Buna göre Mahfûz, kitap ve şiir okuyan ancak hikayeyi aynı sıklıkta okumayan bir yazarın onu yargılama hakkının olamayacağını savunur, çünkü az okuduğu hikayeye karşı adil bir yargıç gibi davranmayacağını düşünür.
Modern Arap edebiyatının oluşum sürecinde edebi türlerin değeri hakkındaki bu ilgi çekici makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
