MISIRLI YAZAR VE ÇEVİRMEN BEHA TAHİR YAŞAMINI YİTİRDİ

Çağdaş Arap Edebiyatının önemli isimlerinden Behâ’ Tâhir (بهاء طاهر), arkasında bıraktığı unutulmaz eserlerle 27 Ekim 2022 tarihinde 87 yaşında vefat etti.

Sadece Mısır’da değil tüm Arap kültür dünyasında tanınan yazarın tam adı Muhammed Behâe’d-dîn ‘Abdullâh Tâhir’dir. 13 Ocak 1935’te Kâhire yakınlarındaki Gize şehrinde dünyaya gelmiş, lisans eğitimini Kahire Üniversitesi’nin Tarih Bölümü’nde almıştır. Kısa bir süre bir devlet dairesinde çevirmen olarak çalışmış ve Mısır Radyosu'nda 1975'e kadar çeşitli kültür programlarının yönetmenliğini ve yayıncılığını üstlenmiştir.

Yazarın el-Hutûbe (الخطوبة) isimli ilk öykü derlemesi 1972’de yayımlanmıştır. Radyo tiyatrosu formatında birçok öykü ve roman kaleme aldığı gibi senaryolar da yazmıştır. Yazınının vazgeçilmezi olan diyalog (الحوار) tekniği ve eserlerine yansıyan deneyim, okurların kurgu karakterlerle yakınlaşmasını sağlamıştır.

1984’de ikinci öykü derlemesi olan Dün Seni Düşledim (بالأمس حلمت بك) ve bir yıl sonra ilk romanlarından olan Şarku’n-nahîl (شرق النخيل) ile Kâlet Duhâ (قالت ضحى) yayımlanmıştır. 

Ene’l-melik Ci’tu (أنا الملك جئت), Zehebtu ilâ Şellâl (ذهبت إلى شلال), Hâletî Safiyye ve’d-Deyr (خالتي صفية والدير) ve Uluslararası Arap Romanı Ödülü’nü (الجائزة العالمية للرواية العربية) kazanan Vâhatu’l-ğurûb (واحة الغروب) da yazarın önemli romanlarındandır.

Romanları ile hikayeleri birçok dile çevrilen yazarın aynı zamanda edebi eleştiri kitapları ve tercüme eserleri de vardır. fî Medîhi’r-Rivâye (في مديح الرواية) ve Mesrahiyyât Mısriyye 10 (10 مسرحيات مصرية) önemli eleştiri kitapları arasındadır.

Yazarın Hâletî Safiyye ve’d-Deyr, Beytu’l-Cemâliyye (بيت الجمالية) ve Vâhatu’l-ğurûb gibi bazı eserleri televizyon dizilerine uyarlanmıştır. Aynı zamanda 1998’de Devlet Onur Ödülleri’ne (جائزة الدولة التقديرية) ve 2009 yılında o zamanki adıyla Mübarek Ödülleri (جائزة مبارك) olan ve ülkenin en prestijli ödülü kabul edilen en-Nîl Ödülleri’ne (جائزة النيل) layık görülmüştür. Ancak yazar, 2011’de Mısır’da başlayan protestoları kanlı bir şekilde bastıran Hüsnü Mübarek'in adını taşıyan bir ödüle artık sahip olmak istemediğini söyleyerek aynı yıl ödülü iade etmiştir. 

Ayrıca ailesinin köklerinin dayandığı el-Uksur şehrinde Behâ’ Tâhir’in adını taşıyan bir kültür sarayı kurulmuştur.

Yazarın Türkçede, Doğan Kitap’ın yayımladığı Sürgünde Günbatımı (çev. İsmail Özdemir) isimli romanı ve Kırmızı Yayınları’ndan çıkan Bilmezdim Tavus Kuşlarının Uçabildiğini (çev. Zafer Ceylan) adlı öykü derlemesi vardır.

Haber linkine buradan ulaşabilirsiniz.